‘Onbenul’. Neerlands groot letterboek zegt het er het volgende over: “Volledig gebrek aan inzicht, begrip, besef. Zonder enig benul van wat dan ook”. Afgelopen week hebben we acties van twee soorten ‘onbenullen’ kunnen meemaken. Eén speelde zich af in de rechtszaal en de andere nergens minder dan in ons eigen Goor…

Tijdens mijn studie, lang geleden, was het vak psychologie mijn favoriet. Vooral het stukje “gedragswetenschap” intrigeerde mij. Waarom doen mensen op een bepaald moment wat ze doen? Waarom heeft de één empathie en waarom heeft een ander daar niet veel van meegekregen? Waarom kiest iemand voor een beroep in uniform en werkt een ander liever in een postsorteercentrum?

Dit soort keuzes zegt veel over de ware aard van een mens. Gedrag wordt pas echt interessant wanneer je het kunt gaan voorspellen en er risicoanalyses van kunt gaan maken. Zo is er een grote kans dat eerder vertoont gedrag vrijwel altijd herhaling zal krijgen. Dit is ook de reden dat gevangenissen vol zitten met recidivisten maar ook dat je er een gewoonte van hebt gemaakt om je bijvoorbeeld te scheren tijdens het douchen. Gewoonten, ons leven hangt er van samen.

Nu geeft scheren onder de douche niet zoveel schade als het goed is, maar anders wordt het als je al meerdere keren bent opgepakt voor wapenbezit, verkrachting en mishandeling. Zulke misdaden geven een inkijkje in waar zo’n iemand mogelijk toe in staat is. Het zijn misdaden tegen de integriteit van iemand anders z’n lijf en een soort opmaat tot iets veel ergers. Het gedrag herhaalt zich en wordt steeds erger, tot de dag aanbreekt dat je bedenkt vier onschuldige mensen dood te schieten in een tram in Utrecht en velen te verwonden. Het gedrag wat deze man vervolgens vertoont in de rechtszaal past ook helemaal bij zijn persoonlijkheid. Niet serieus te nemen en gewoon heel lang opbergen in het belang van de maatschappij. Sommige mensen zijn nu eenmaal niet meer te helpen.

Een ander soort ‘onbenul’ heeft te maken met zelfoverschatting en totaal geen gevoel hebben voor signalen. Zulk soort mensen denken het goede te doen en denken te weten wat goed is voor een ander. Hun gedrag komt voort uit ‘willen zorgen’. Daarbij volgen ze helemaal hun eigen hoofd en laten zich niet hinderen door enige kennis van zaken. Deze mensen hebben écht niet in de gaten dat alles om hen heen de grootst mogelijke bezwaren heeft op hun handelen en doen dat af met uitspraken als bijvoorbeeld: “Ik merk trouwens niks van onrust in de samenleving over de Molenstraat”. Ook dit is typisch iets wat hoort bij zo’n persoonlijkheid. Oók weinig meer aan te doen en vaak niet meer te helpen.

Gelukkig is de schade bij dit soort ‘onbenul’ een stuk minder dodelijk en het mooie ervan is, bij juist stemgedrag, dat de maatschappij er na een aantal jaren vanzelf weer vanaf komt…

Namens Niels,

een fijne dag…