Op 4 en 5 mei moet ik altijd denken aan wijlen mijn buurman die traditiegetrouw op kraamvisite kwam toen onze dochter werd geboren. Hij was de laatste oorspronkelijke bewoner van ons straatje en in de oorlog actief in het verzet. Hij was van de ‘noaberplicht’ en ‘buurt maken’. Waar bij ons, de internetgeneratie zoals hij ons noemde, zulke dingen vaak als last worden gezien, was het voor hem van grote waarde…
De man had last van trillende handen, eigenlijk schudde z’n hele lichaam. Het borreltje om te meuten moest ik in een koffiekopje doen. Kreeg hij direct wat meer, grapte hij. Nieuw leven moest gevierd worden. Het leven was helemaal niet zo vanzelfsprekend ging hij verder. Hij boog voorzichtig over de wieg, vasthouden durfde hij niet. Ik hoorde hem zachtjes fluisteren: “Laat je nóóit de mond snoeren, zorg dat je ergens toe doet en spreek je uit”.
Zorg dat het er toe doet. Zorg dat je woorden inhoud hebben en geen lege schaal zijn. Voer uit wat je predikt, doe wat je zegt en zeg wat je doet. Dát zijn waarden die dit lid van de internetgeneratie maar al te goed snapt. Je kunt allerlei herdenkingen houden, mozaïekbankjes plaatsen of andere beeldjes waar je jaarlijks een bosje bloemen neerlegt. Je kunt al decennia een ceremonie optuigen in hartje Amsterdam of op een ereveld op de Waalsdorpervlakte. Maar welke betekenis heeft dat nu eigenlijk precies? Herdenken we om het herdenken of zit daar nog iets dieper onder?
Tweeduizend kilometer verderop vallen bommen en granaten, busladingen vol vluchtelingen arriveren in ons land. We zien en horen de meest verschrikkelijke verhalen van mensen die het gebied ontvlucht zijn. Op televisie komt de hele jaarlijkse riedel weer voorbij van ‘Zwartboek’ tot Schindler’s List’ en van ‘Soldaat van Oranje’ tot ‘Oorlogswinter’. Mensen plaatsen massaal oproepen om klokslag 20.00 uur twee minuten te zwijgen en vragen iedereen op dwingende toon hetzelfde te doen.
Ook wij waren twee minuten stil en zoals ieder jaar zijn mijn gedachten dan bij hen die die verschrikkelijke tijd niet overleeft hebben. Respect voor alle verzetshelden, zoals mijn oude buurman en anderen waarvan velen het ultieme offer hebben gebracht zodat ik nu kan schrijven wat ik wil. Daar kan ik alleen maar intens dankbaar voor zijn.
Tegelijkertijd heb ik een dubbel gevoel, ik denk dat ik het zelfs wel een beetje boosheid kan noemen en dat kleine baby’tje van toen, nu tien jaar, legde haar vinger op mijn zere plek. “Papa, wat bedoelen ze eigenlijk met ‘opdat het nooit weer mag gebeuren’?” Tja, meiske, vaak maken mensen die de baas zijn van hele belangrijke woorden lege en loze schalen om ‘hun niets doen’ te vergoelijken. Ze hebben er uiteindelijk niets van geleerd anders dan als een Lemming in een kerk te gaan zitten en luisteren naar het zoveelste verhaal hoe verschrikkelijk het allemaal wel niet was. Laten wij de afspraak maar met elkaar maken dat wij ons altijd wél aan onze beloften houden…
Namens Niels,
een fijne dag…