Het NRC Handelsblad heeft in een artikel over burgerjournalistiek en lokale sites een prominente plek voor Goorsnieuws.nl. Waar vele lokale initiatieven na een enthousiaste aanloopperiode geen stand houden bewijst de nieuwssite voor en door Goor dat er ook uitzonderingen op de regel zijn, aldus het NRC. Het artikel is geschreven door Leendert van der Valk die hier een aantal jaren geleden op de universiteit in Amsterdam al onderzoek naar deed en ook toen Goorsnieuws.nl onder de loep nam. Nu is hij gaan kijken hoe het gegaan is met de sites die hij toen onderzocht. Het uitbrengen van een jaarboek en de komst van Maarkelsnieuws.nl onder dezelfde vlag wordt ook aangehaald in het krantenartikel waarvan de tekst te lezen is via de button ‘lees meer’.

Bloggende burger zit niet op stoel journalist

Bijna tien jaar geleden begon Frank Jansen of Lorkeers, werknemer bij een kaasfabriek, een nieuwsweblog over zijn woonplaats Raalte. Hij had geen journalistieke achtergrond en houdt naar eigen zeggen “niet zo van hoor en wederhoor”. Maar hij had wel wat te melden op Roalte.net. Het werd een belangrijke nieuwsbron dat het gat vulde dat lokale media in het dorp lieten liggen.

Nu is Jansen of Lorkeers gestopt. “Ik wil eindelijk eens met een pilsje op de bank zitten en niet elke avond met dat nieuws bezig zijn. Iemand anders moet het stokje overnemen.” Maar dat gebeurt niet. “Ik heb oproepen geplaatst, maar nog geen enkele reactie gekregen.”

Zo vergaat het veel initiatieven van meestal onbetaalde burgerjournalistiek. “Ik schat dat slechts één op de duizend Nederlanders zich met burgerjournalistiek wil bezighouden”, zegt Henk Blanken, adjunct-hoofdredacteur bij Dagblad van het Noorden en blogger over oude en nieuwe media. Hij komt op die grove schatting door af te gaan op het percentage bezoekers dat reageert op websites. “Dat levert zo’n 16.000 mensen op. Veel minder dan vijf jaar werd aangenomen.”

Toen werd in discussies nog geregeld gesteld dat traditionele journalisten hun banen zouden verliezen aan burgerjournalisten zoals Jansen of Lorkeers. Vooral regionale media werden ‘bedreigd’, omdat de bloggende burgers vooral deskundig zouden zijn van hun eigen woonomgeving.

Om de boot niet te missen lanceerden regionale dagbladen en omroepen websites voor burgerjournalisten. Sommigen zijn nog actief, maar veel van hen liepen stuk op een beperkte interesse van de burger. Het Heerlense http://GMSbuurt.nl van het Limburgs Dagblad stopte bijvoorbeeld zonder één burger bereid te vinden om journalistieke bijdragen te leveren. Ook landelijke initiatieven zoals http://Skoeps.nl kwijnden weg.

Toch is burgerjournalistiek allesbehalve dood, meent Alexander Pleijter, universitair docent nieuwe media in Groningen en hoofdredacteur van weblog De Nieuwe Reporter. Het heet alleen anders. “Het is een definitiekwestie. Het wordt nu vaak hyperlokaal nieuws genoemd, terwijl in feite hetzelfde wordt bedoeld.” De Telegraaf Media Groep lanceerde onlangs onder die noemer http://dichtbij.nl en Dagblad BN/De Stem begon http://dichtbijbrabant.nl. Ook daar is het uitgangspunt dat vanuit de gemeenschap nieuws wordt gepubliceerd.

Pleijter: “Burgerjournalistiek is groter dan ooit, maar de vorm is veranderd. Sociale media kunnen een vorm van burgerjournalistiek zijn als je elkaar foto’s of links stuurt. Maar ook de 112-sites, die verslag doen van calamiteiten, zijn bijvoorbeeld zeer populair. Daarop publiceren burgers foto’s van branden en ongelukken. En http://Nu.nl maakt gebruik van wat op http://Nufoto.nl wordt ingestuurd.”

Volgens Blanken is de groep die burgerjournalistiek wil bedrijven nog altijd groot genoeg om de traditionele journalistiek te corrigeren en te veranderen. “Het is vaak sterk op een niche gericht, onregelmatig en onbetaald, maar het is zeer relevant. Als je bijvoorbeeld iets wilt weten over ouderschap of ADHD, zijn er genoeg blogs waar je terecht kunt.”

Ook WikiLeaks, dat met zijn onthullingen het nieuws domineert, heeft burgerjournalistieke kenmerken. Niet-journalisten openbaarden er grote zaken. Tegelijk zijn journalisten nodig om er nieuws van te maken, waarbij The Guardian zijn lezers weer om hulp vraagt. Blanken: “Maar burgerjournalisten zijn niet op de stoel van de journalist gaan zitten. Die gaan niet massaal zelfstandig nieuws zoeken en publiceren. Dat is achteraf een rare gedachte. Misschien moet je het geen journalistiek noemen, maar de burger heeft wel een plek veroverd in het nieuwsproces als het gaat om het aanleveren van onderwerpen en beeld.”

Niet alle weblogs sterven bovendien een stille dood. Paul Schabbink begon ongeveer acht jaar geleden http://goorsnieuws.nl, uit onvrede over het lokale nieuwsaanbod. “Het was ook een protest tegen de schaalvergroting.”

Het dorp Bentelo ligt op acht kilometer van Goor, maar het interesseert Schabbink niet wat daar gebeurt. “Omgekeerd ook niet.” Goorsnieuws is ‘voor Goor, door Goor’, en werd een succes. Ook commercieel. Er kwam een tweede website in Markelo, er komt een jaarboek uit en de professionele redactie bestaat tegenwoordig uit zes mensen.

Schabbink: “Wij willen dat er een redacteur tussen de burgers en de website zit. Journalistiek is een vak.” Maar is het dan nog burgerjournalistiek? “Meer dan de helft van het nieuws komt van burgers. Maar we hebben de inspraak expres beperkt. De journalist bepaalt. We zijn eigenlijk steeds meer een krant op internet geworden.”